بهره گیری از طب فشاری، به بهبود وضعیت سالمندان و کاهش آسیب‌های جسمانی آنها کمک می کند
با افزایش جمعیت سالمندان، نیاز به راهکارهای نوین برای ارتقاء سلامت و کیفیت زندگی این گروه اجتماعی بیش از پیش احساس می‌شود. یکی از این راهکارها، استفاده از طب فشاری برای کاهش خطر سقوط و افزایش خودکارآمدی سالمندان است که به عنوان یک طرح پژوهشی از سوی دکتر مریم صالحیان و تیم تحقیقاتی ایشان در دانشگاه علوم پزشکی مشهد در دستور کار قرار گرفته و نتایج مثبتی را هم به همراه داشته است؛ نتایجی که می‌تواند به بهبود وضعیت سالمندان و کاهش آسیب‌های جسمانی آنها کمک کند. از همین رو پایگاه خبری وب دا گفتگویی با این محقق و عضو هیأت علمی گروه اتاق عمل و هوشبری و گروه سالمندی دانشگاه علوم پزشکی مشهد داشته که شرح آن را در ادامه می خوانید:
وب دا: ضمن خیرمقدم خدمت شما استاد گرامی،لطفا بیوگرافی مختصری ازخود عنوان بفرمایید و اینکه تحصیلات دانشگاهی را از چه زمان و در کجا آغاز کردید؟
دکتر مریم صالحیان هستم، متولد تیرماه سال ۱۳۴۷، دوران تحصیل در شهر مشهد را از دوره راهنمایی تا متوسطه در دبیرستان آزادگان که آن زمان به عنوان یکی از بهترین مدارس مشهد شناخته می‌شد گذراندم و در سال ۱۳۶۵ در رشته کاردانی پرستاری پذیرفته شدم. در آن زمان، به دلیل شرایط خاص کشور و جنگ، تلاش می‌شد که دانش‌آموزان و دانشجویان سریع‌تر مراحل تحصیل خود را بگذرانند و من نیز با رتبه‌ای خوب وارد این رشته شدم.
پس از گذراندن دوره کاردانی، به زاهدان منتقل شدم و تحصیلاتم را در آنجا ادامه دادم. پس از اتمام تحصیل، طرح خود را نیز در شهر سراوان گذراندم و تجربه‌های بسیاری کسب کردم و این تجربه ها به من کمک کرد تا با مردم خونگرم و فداکار آن منطقه آشنا شوم، از مشکلات و دردهای آنها آگاهی یابم و در مجموع من را برای ادامه این مسیر مصمم تر کرد، با توجه به کمبود نیروی پرستاری، با تمام توان خود تلاش کردم و مقطع کارشناسی ناپیوسته را در سال ١٣۶٨به اتمام رساندم. مدرک مقطع کارشناسی ارشد را هم از دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ١٣٧٢ اخذ کردم.
وب دا: در چه سالی ازدواج کردید؟
در سال ۱۳۷۲، با همسرم که ایشان نیز پزشک آزمایشگاه هستند، ازدواج کردم و به شهر ایشان نقل مکان کردیم .
وب دا: ... و ادامه تحصیل در مقطع دکترا در کجا انجام شد؟
در سال ۱۳۸۹، در مقطع دکترای پرستاری در دانشگاه علوم پزشکی مشهد پذیرفته شدم و تحصیلاتم را در این مقطع ادامه دادم و خوشبختانه با تلاش فراوان، موفق شدم درسال ١٣٨٩ تحت نظر اساتید بزرگی مثل خانم کوندی، خانم هوشمند، آقای ظریف‌نژاد و آقای دکتر حسن‌پور، تحصیلاتم را در مقطع دکتری به پایان برسانم؛ در حالیکه جزو رتبه‌های ممتاز بودم.
وب دا: آغاز فعالیت شغلی شما از چه سالی، در کجا و با چه مسئولیت‌هایی همراه بوده است؟
در سال ١٣٧۵ دانشگاه علوم پزشکی بجنورد تحت نظارت دانشگاه علوم پزشکی مشهد بود و تمام امتحانات هیأت علمی نیز از سوی این دانشگاه برگزار می‌شد. من پس از طی مراحل، به عنوان هیأت علمی در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی مشغول به کار شدم. در این دوران، تجربه‌های زیادی در زمینه تدریس و مدیریت به دست آوردم. بعد از سه سال و نیم، به عنوان مدیر گروه پرستاری و سپس به مدت یک سال به عنوان مدیرکل آموزش و تحصیلات تکمیلی در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی خدمت کردم. همچنین حدود چهار سال به عنوان مسئول دفتر هم‌اندیشی اساتید در دفتر نهاد رهبری دانشگاه مشغول به فعالیت بودم. به دلیل شرایط خانواده، تقاضای انتقال به مشهد را دادم و درخواست من پذیرفته شد و در سال ١٣٩٢ به عنوان کارمند رسمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد مشغول به کار شدم.
از سال ۱۳۹۸ به دنبال شیوع کرونا، به عنوان مدیر گروه اتاق عمل و سالمندی انتخاب شدم. این چالش‌ها، به ویژه در شرایط بحرانی کرونا، به من کمک کرد که تجربه‌های زیادی در زمینه مدیریت، برنامه‌ریزی آموزشی و چگونگی تطبیق برنامه‌های آموزشی در شرایط مختلف به دست آورم و از سال ١٣٩۶ به عنوان استاد مشاور دانشجویان گروه شاهد و ایثارگر در حال فعالیت هستم.
وب دا: حوزه های پژوهش و تحقیقاتی شما بیشتر در چه زمینه ای است؟
در حال حاضر در حوزه پژوهش، تمرکز من بیشتر بر سالمندی و طب مکمل و جایگزین است. یکی از پروژه‌های مهم من، بررسی تأثیر طب فشاری بر خودکارآمدی و کاهش خطر سقوط سالمندان بود. در این زمینه، با همکاری تیم تحقیقاتی‌ام، نتایج مثبتی به دست آوردیم که می‌تواند به بهبود وضعیت سالمندان و کاهش آسیب‌های جسمانی آنها کمک کند.
وب دا : لطفا در خصوص طرح ارائه شده و مزایا آن برای ما توضیحی بفرمایید؟
این پژوهش به بررسی تأثیر طب فشاری بر کاهش ترس از سقوط و افزایش خودکارآمدی در سالمندان می‌پردازد. با افزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری، جمعیت سالمندان در حال افزایش است و این افراد به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی در معرض خطر سقوط و آسیب‌های جدی قرار دارند. تحقیقات نشان داده که ٣۵-۴۰% سالمندان بالای ۶۵ سال سالانه حداقل یک بار دچار سقوط می‌شوند و این آمار با افزایش سن بیشتر می‌شود.
راهکارهای مختلفی برای کاهش ترس از سقوط مانند آموزش تعادل، ورزش و رفتار درمانی شناختی مطرح شده است. یکی از این روش‌ها، طب فشاری است که از طریق تحریک گیرنده‌های مکانیکی لمسی می‌تواند تعادل و ثبات عملکردی سالمندان را بهبود دهد. این روش به دلیل امنیت، سادگی، عدم نیاز به تجهیزات خاص و هزینه کم، مزایای زیادی دارد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که طب فشاری می‌تواند علائم روانی و جسمانی سالمندان را بهبود بخشیده و به طور معناداری احتمال سقوط آنها را کاهش دهد. به همین دلیل، استفاده از این روش به عنوان یک مداخله مؤثر و اقتصادی برای کاهش سقوط و بهبود کیفیت زندگی سالمندان، به ویژه در خانه‌های سالمندان، پیشنهاد می‌شود.
وب دا: چه توصیه ای برای افراد علاقه مند به این رشته داریدتوضیح بفرمایید؟
پژوهش و آموزش همیشه برای من در اولویت قرار داشته است. من باور دارم که تجارب عملی و بالینی می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا در آینده در زمینه‌های مختلف پرستاری و مراقبت‌های سلامت موفق‌تر باشند. به عنوان یک معلم، همیشه تلاش کرده‌ام که تجاربم را با دانشجویانم به اشتراک بگذارم و آنها را برای مواجهه با چالش‌های دنیای واقعی آماده کنم.
سخن آخر...
از تمامی اساتیدم در دوران مختلف تحصیلی، از کاردانی تا دکترا، تشکر می‌کنم. بدون حمایت و هدایت آنها، هیچ‌کدام از این موفقیت‌ها ممکن نبود. امیدوارم که بتوانم به عنوان یک استاد و پژوهشگر، تجربیاتم را به نسل‌های آینده منتقل کنم و گامی در جهت ارتقای سلامت جامعه بردارم.